Jak działają inteligentne kontrakty (smart contract)?

Inteligentne kontrakty (smart contract) to zasadniczo samoczynnie działające programy komputerowe zaprojektowane na bazie blockchain, która kodyfikuje warunki umowy między stronami, co tradycyjna umowa zarysowałaby na kartkach papieru. Przechowują i weryfikują reguły oraz są samowykonalne.

Choć nie jest to powszechnie przyjęte, globalny rynek inteligentnych kontraktów, kierowany przez IBM, AWS i Oracle, rozwija się w szybkim tempie i przewiduje się, że do 2028 r. przekroczy 1,4 miliarda USD. Inteligentne kontrakty (smart kontrakt) są wykorzystywane m.in. do bicia niewymienialnych tokenów NFT – co to znaczy i do czego służą takie tokeny sprawdzisz w naszym serwisie. Mówiąc krótko, to pewien rodzaj prawa własności w świecie kryptowalut. Przeczytaj nasz przewodnik na temat inteligentnych umów i dowiedz się wszystkiego jak działa smart kontrakt w formie samoobsługowych aplikacji oraz jak można zarobić na smart kontraktach.

Co to takiego smart contract?

Smart kontrakty odnoszą się do samorealizujących się protokołów transakcji między użytkownikami opracowanych w ramach blockchain w celu zmniejszenia lub wyeliminowania potrzeby pośrednika w celu ułatwienia rozmowy między stronami, przy jednoczesnym dalszym zwiększeniu zaufania i przejrzystości. Transakcja zachodzi między np. kupującym, a smart kontraktem. Technologia inteligentnych kontraktów jest wykorzystywana miedzy innym na zdecentralizowanych rynkach do przeprowadzania transakcji finansowych.

Podobnie jak zawieranie umów prawniczych w sposób tradycyjny, zawierają one prawnie wiążące warunki i formalizują relacje, zapewniając podstawę konstytucyjną. W przeciwieństwie do zawierania umowy pisemnej w sposób tradycyjny, warunki są osadzone w kodzie komputerowym i są wykonywane niezależnie, po spełnieniu ustalonych warunków. Kierują się prostymi stwierdzeniami „jeśli/to…”, aby umożliwić automatyczne potwierdzenie realizacji wyników umowy. W praktyce są one prostsze i szybsze oraz mniej narażone na manipulacje niż umowy standardowe.

Smart kontrakty są podstawą technologii blockchain. Chociaż jego zastosowania w sferze kryptograficznej, takie jak regulacja zdecentralizowanych organizacji autonomicznych DAO są niezwykle cenne, a ich zastosowanie wykracza poza nadzorowanie transakcji opartych na kryptowalutach. Co to jest DAO? To nic innego jak zdecentralizowana społeczność oparta na blockchain, której zasady są definiowane przez smart kontrakty. Rozwiązania kontraktowe mogą wnieść solidny zwrot w kluczowe branże, takie jak prawo, finanse lub rolnictwo, mogą ulepszyć ustawodawstwo rządowe w takich obszarach, jak mieszkalnictwo lub świadczenia, a także znacznie ulepszyć technologie łańcucha dostaw.

Poniżej czytelnicy mogą znaleźć dalsze informacje dotyczące historii i rozwoju inteligentnych kontraktów, ich procesów, korzyści, wyzwań i rzeczywistych zastosowań. Po tym artykule uzyskasz szczegółowe informacje na temat inteligentnych kontaktów z ang. smart contract co to jest i jak smart kontrakty działają.

Jak jest historia smart contract?

Termin „inteligentny kontrakt” z ang. smart contract został stworzony przez kryptografa Nicka Szabo na początku lat 90. w odniesieniu do „zestawu obietnic określonych w formie cyfrowej, w tym protokołów, w ramach których strony realizują te obietnice”. Szabo dążył do zbudowania „standaryzowanych kontraktów” na złożone terminy płatności, którymi można następnie handlować po znacznie niższych kosztach. Zdefiniował on pojęcie inteligentnych kontraktów jako narzędzie, które w rzeczywistości formalizuje oraz zabezpiecza sieci komputerowe poprzez połączenie protokołu sieciowego z interfejsem użytkownika.

Został spopularyzowany około 2017 roku w sieci Ethereum, największą sieć blockchain zaprojektowaną do obsługi inteligentnych kontraktów. Smart kontrakty są realizowane przez Ethereum Virtual Machine, która jest platformą instalowaną na węzłach Ethereum. Obecnie istnieje garstka sieci blockchain wykorzystujących smart kontrakty oprócz sieci Ethereum, w szczególności Binance Smart Chain, Cardano, Avalanche i Solano. Zapoznaj się najnowszymi informacjami na temat tokena Cardano – gdzie kupić, jak działa i ile można na tym zarobić.

Smart kontrakty są uznawane przez amerykański Narodowy Instytut Standardów i Technologii, ale nie są uznawane za dokumenty prawnie wiążące; dlatego nie są wykonalne. Kilka stanów w USA, w tym Nevada, Arizona, Tennessee, Wyoming i Iowa, uchwaliło przepisy dotyczące korzystania z inteligentnych kontraktów.

Czy smart contract jest inteligentny?

Wbrew nazwie, inteligentne kontrakty nie są „inteligentne”: nie są inteligentnymi narzędziami i nie wykraczają poza automatyczne wykonywanie zaprogramowanych kroków. Zasadniczo inteligentny kontrakt (smart kontrakt) ma na celu realizację porozumień, takich jak: jeśli Strona A zapłaci w całości cenę, wówczas Strona B dostarczy towary. Gdy Strona A spełnia wymagania (zapłaci pełną cenę), inteligentna umowa weryfikuje spełnienie i realizuje wynik (dostarcza towary). Jeżeli Strona A nie spełni warunków, towary zostaną przekierowane do Strony B. Przy tego typu umowach nie istnieje konieczność udziału pośredników.

Dwóch lub więcej uczestników, osób fizycznych lub organizacji, może zawrzeć inteligentną umowę, której warunki mogą być opracowane w miarę potrzeb, aby uwzględnić złożoność umowy. Zaawansowane inteligentne kontrakty to program komputerowy przeznaczony do automatycznej weryfikacji umowy kupna, sprzedaży, umowy escrow lub innych umów, który wykonuje operacje zgodnie z warunkami tychże umów. Ponieważ są opracowywane na blockchain, smart kontrakt jest niezmienny, rozproszony i autonomiczny. Smart kontrakt opiera się na nowoczesnej technologii.

Jakie są zalety smart contract?

Inteligentne kontrakty czyli smart contracts niosą ze sobą szereg korzyści dla wszystkich zaangażowanych stron, w szczególności usuwanie kosztów ogólnych i minimalizowanie błędów ludzkich i opóźnień, które są zwykle związane z tradycyjnymi kontraktami.

Szybkość i wydajność

Po spełnieniu warunków smart kontrakty natychmiast realizują wyniki. Pełna digitalizacja i automatyzacja eliminują potrzebę przetwarzania dokumentów i archiwizacji dokumentów, a także potencjalne błędy, które mogą wystąpić podczas ręcznego wprowadzania. Wszystko to skutkuje znacznym skróceniem czasu poświęconego na uzgadnianie umów.

Opłaty pośredników

Jako procesy samowykonalne, inteligentne kontrakty czy inaczej mówiąc inteligentne umowy zmniejszają lub całkowicie znoszą potrzebę pośredników, takich jak prawnicy lub brokerzy, do nadzorowania umów między stronami. W dalszej kolejności eliminuje to opłaty pośredników i opóźnienia, które zwykle wiążą się z zaangażowaniem osób trzecich.

Przejrzystość

Smart kontrakt oparty na modelu rozpowszechnionego konsensusu zapewnia bezprecedensowy poziom przejrzystości. Zamiast scentralizowanego organu nadzorującego obowiązki i ewentualność, wszystkie zapisy są udostępniane w sieci blockchain i dlatego nie można nimi manipulować dla osobistych korzyści.

Bezpieczeństwo i poufność

Zapisy w sieci blockchain są szyfrowane i powiązane ze sobą za pomocą skrótu. Każdy blok ma hash, który można porównać do odcisku palca. Hash identyfikuje blok i całą jego zawartość i jest zawsze unikalny, podobnie jak odcisk palca. Po utworzeniu bloku i dodaniu go do łańcucha obliczany jest jego hash.

Każdy blok ma nie tylko swój własny skrót, ale także skrót poprzednio połączonego bloku. Na przykład pierwszy blok łańcucha bloków bitcoin ma hash 4ft678. Teraz drugi blok w łańcuchu ma nie tylko swój własny hash – 75e93p, ale także hash poprzedniego bloku, czyli 4ft678. W ten sposób różne bloki są ze sobą połączone.

Zmiana lub manipulowanie dowolnym rekordem lub danymi w bloku spowoduje zmianę skrótu bloku. Załóżmy, że ktoś zmienia dane w drugim bloku. Teraz w takiej sytuacji hash nie będzie już wynosił 75e93p, ale stałby się czymś innym, powiedzmy 55c36t. Jednak trzeci blok nadal odzwierciedlałby skrót poprzedniego bloku jako 75e93.

Tak więc, jeśli hakerzy chcą uszkodzić sieć blockchain, musieliby zmienić hash każdego pojedynczego bloku w łańcuchu, co jest praktycznie niemożliwe. Oznacza to, że sieć blockchain jest niezwykle trudna do zhakowania — każda próba manipulowania blokiem rekordów skutkuje uszkodzeniem całego łańcucha, a zatem jest to bardzo łatwe do wykrycia.

Jakie są wyzwania przed smart contract?

Pomimo swojej przewagi nad tradycyjnymi kontraktami, smart kontrakty niosą ze sobą również unikalne wyzwania wynikające z ich ograniczeń.

Brak elastyczności

Niezmienność smart kontrakt prawie całkowicie eliminuje elastyczność, ponieważ nie można modyfikować żadnych warunków określonych we wdrożonym inteligentnym kontrakcie. Oznacza to, że zasady definiujące umowę muszą być doskonale określone i zgodne, a twórcy kodu muszą działać z najwyższą ostrożnością.

Potrzeba specjalistycznego zestawu umiejętności

Wiedza techniczna jest kluczową przeszkodą na drodze do powszechnego przyjęcia inteligentnych kontraktów. Strony wymagają eksperta o określonych umiejętnościach, aby skodyfikować i przeczytać umowę po oddelegowaniu. W takich przypadkach strony mogą być zmuszone polegać na usługach prawników o specjalizacji blockchain, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.

Jakie są funkcje smart contract?

Główne funkcje smart kontrakt to funkcje takie jak przechowywanie danych, poufność i autonomiczne uwierzytelnianie, pozwalają na wykorzystanie technologii w różnych obszarach i branżach, pomimo jej stosunkowo ograniczonego na razie zastosowania.

Zarządzanie łańcuchem dostaw umożliwia najbardziej realistyczne i możliwe do zastosowania wykorzystanie inteligentnych kontraktów. Zautomatyzowany model wyzwalania może znacznie usprawnić wysyłkę i dostawę towarów oraz zminimalizować zakłócenia, a jednocześnie szybko reagować na nieoczekiwane zdarzenia.

Home Depot już zaczął wykorzystywać smart kontrakty do rozwiązywania sporów z dostawcami. Technologia pozwala firmie na komunikację w czasie rzeczywistym i większą widoczność w łańcuchu dostaw, wzmacniając relacje z dostawcami.

Rolnictwo to kolejna kluczowa branża czerpiąca korzyści z technologii blockchain i smart kontraktów w celu dalszego rozwoju praktyki, aby była bardziej zintegrowana i uproszczona. Blockchain poprawia identyfikowalność informacji w łańcuchu dostaw żywności, a co za tym idzie, zwiększa bezpieczeństwo żywności.

Na przykład AgriDigital to specjalistyczne rozwiązanie do zarządzania towarami dla przemysłu zbożowego, zapewniające konsumentom przejrzystość „od padoku do talerza”, a także płatności w czasie rzeczywistym dla plantatorów i zwiększoną wydajność dla brokerów.

Smart contracts na blockchain oferują obiecującą przyszłość również innym kluczowym branżom, przede wszystkim legalnym. Pomimo tego, że nie zostały uznane za prawnie wiążącą moc na szczeblu federalnym, kilka stanów już zezwoliło na standaryzację smart kontraktów i jej stosowania w dokumentach prawnych: Kalifornia wystawia akty małżeństwa za pomocą technologii blockchain, podczas gdy w Arizonie stanowią one dokumenty egzekwowalne.

Jak jest przyszłość smart contract?

Smart Contracts czyli inteligentne umowy to rozwiązanie, które zyskuje na popularności w wielu branżach, ponieważ branże skalują swoje wdrożenia technologiczne, w szczególności w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw, podczas gdy inne kluczowe sektory, takie jak administracja publiczna i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, wciąż walczą o przejście na transformacyjny rozwój blockchain ze względu na wspomniane wyzwania.

Oczekuje się również, że oszałamiający wzrost urządzeń podłączonych do Internetu spowoduje większe wykorzystanie smart kontrakt co sprawi, że sprostanie wyzwaniom i zdefiniowanie możliwych obszarów użytkowania w celu bezproblemowego wdrożenia będzie kluczowe.

Często zadawane pytania